Αξιοποίηση ελεύθερων χώρων…

Οι κοινωφελείς και κοινόχρηστοι χώροι σε μία πόλη σήμερα συμβάλλουν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής. Χρωματίζουν διαφορετικά τις γκρίζες πόλεις, δίνοντας χρώμα σαν πλατείες, χώροι πρασίνου, δρόμοι, πεζοδρόμια, πεζόδρομοι, σχολεία, βιβλιοθήκες, χώροι στάθμευσης κ.α.

Στην απογραφή του 1951 στην Αλεξανδρούπολη καταγράφτηκαν 24.092 άτομα, ενώ στην απογραφή του 2001 η πόλη έφτασε επίσημα τους 52.720 κατοίκους (οι Απογραφές αναφέρονται στον «Καποδιστριακό Δήμο» ν. 2539/1997, πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε.).

Αντίστοιχα ο αστικός ιστός της Αλεξανδρούπολης το ίδιο έτος αριθμούσε 17.635 κατοίκους, ενώ το 2001 ο πληθυσμός άγγιξε τους 48.885 κατοίκους (πηγή Ε.Σ.Υ.Ε.).

Το διάστημα από το 1951 έως το 2001 παρατηρείται ερήμωση των χωριών του Καποδιστριακού Δήμου και συσσώρευση του πληθυσμού στο κέντρο του Δήμου, δηλαδή στην Αλεξανδρούπολη.

Με την πληθυσμιακή έκρηξη των μεγάλων αστικών κέντρων όλες οι ελληνικές πόλεις ακολούθησαν το ίδιο μοντέλο ανάπτυξης. Με την πολεοδομική πολιτική που εφαρμόστηκε οι πόλεις έγιναν ανυπόφορες και οι δεσμεύσεις για κοινωφελείς και κοινόχρηστους χώρους ελάχιστες έως ανύπαρκτες.

Οι τελευταίοι ελεύθεροι χώροι μου απέμειναν ανήκουν κυρίως σε χώρους πρασίνου που δεν έχουν απαλλοτριωθεί, και σε προαύλια σχολείων.

Δυστυχώς με την πληθυσμιακή έκρηξη των μεγάλων πόλεων αυξήθηκαν και οι ανάγκες για κοινόχρηστους χώρους (κυρίως σχολεία). Η ανάγκη για νέες αίθουσες προκειμένου να κρατηθούν οι σωστές προδιαγραφές για πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση έγιναν βραχνάς για όλες τις δημοτικές αρχές και όχι μόνο.

Οι λύσεις που προτείνονται για κάλυψη των αναγκών είναι επιδερμικές και θα οδηγήσουν στο μέλλον σε νέα προβλήματα. Ποτέ δεν υπήρξε σωστός σχεδιασμός από όλους τους εμπλεκόμενους στην εκπαίδευση, φορείς για λύσεις με προοπτική 20ετίας τουλάχιστον.

Οι μέχρι τώρα λύσεις δίνουν την εντύπωση πρόχειρης αντιμετώπισης του προβλήματος αυτού.

Ήδη χτίσθηκε νέο δημοτικό σχολείο στην αυλή του 1^ου και 8^ου δημοτικού (φώτο 1), ενώ βλέπουμε σήμερα στην αυλή του 7^ου δημοτικού να φυτρώνει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων στον μικρό προαύλιο χώρο του δημοτικού (φώτο 2). Πριν από μία δεκαετία δημιουργήθηκαν οι νέες πτέρυγες του τότε Πολυκλαδικού λυκείου, όπως και το 4^ο Γυμνάσιο που στεγάστηκε σε νέο κτίριο στην αυλή των Γυμνασίων.

Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα των έργων αυτών βλέπουμε και τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου υπ’ αρίθμ Ι-36/04 αποχαρακτηρίζεται το ΟΤ 335 (πρώην αποθήκες – γραφεία ΕΑΣ) από χώρο ανέγερσης Σχολικών κτιρίων – Βρεφονηπιακών σταθμών (έκτασης 4286,20 μ²) και χαρακτηρίζεται σε «Γενική κατοικία με συντελεστή δόμησης 1,20. Σε αντικατάσταση των χώρων αυτών προτείνεται το ΚΕΓΕ και το ΟΤ 515 (φώτο 3, 4), χωρίς να υπολογίσουμε και την μετακίνηση των παιδιών στους νέους σχολικούς χώρους.

Ενώ με την υπ. αρίθμ 338/06 απόφαση του το δημοτικό συμβούλιο (στην προεκλογική περίοδο) αποχαρακτηρίζει και το ΟΤ 515 (εκτάσεως 2.700 μ2) από χώρο «Σχολικών κτιρίων» σε χώρο «Γενικής κατοικίας», με το πρόσχημα ότι δεν έχει χρήματα για την απαλλοτρίωση του χώρου αυτού. (φώτο 5)

Το βάρος των νέων αιθουσών το επωμίζονται οι γηραιότεροι (στην πόλη) σχολικοί χώροι, εις βάρος των προαυλίων τους χώρων. Με αυτή την τακτική, μειώνοντας το ποσοστό των ελεύθερων χώρων από τα παιδιά (κυρίως, γιατί όλοι ανεξαρτήτως ηλικίας έχουν ανάγκη τους ελεύθερους χώρους), οδηγούμαστε σε λύσεις όπως το playroom (λύση μεζονέτας), ή σε αγορά παιχνιδομηχανών για την ψυχαγωγία των παιδιών μας.

Εδώ όμως έχουμε μπερδευτεί. Από τη μία αποχαρακτηρίζουμε χώρους προοριζόμενους για σχολεία και από την άλλη χτίζουμε νέα εντός των ήδη υπαρχόντων. Έχουμε ή δεν έχουμε ανάγκη τελικά για νέους σχολικούς χώρους ;

Η ανάγκη αύξησης των ελεύθερων χώρων είναι επιτακτική. Για την βιωσιμότητα των ελληνικών πόλεων ακούγονται πλέον τολμηρές λύσεις, όπως ότι σε κάθε δέκα οικοδομικά τετράγωνα το ένα πρέπει να απαλλοτριώνεται με στόχο κοινωφελή ή κοινόχρηστη χρήση.

Πρέπει να συνεργαστούν επιτέλους όλοι οι φορείς που εμπλέκονται με την εκπαίδευση για να σχεδιάσουν τολμηρά για τα επόμενα είκοσι χρόνια, να βάλουν τέλος στις επιδερμικές λύσεις που δίνονται μέχρι τώρα. Ταυτόχρονα με την τολμηρή σχεδίαση πρέπει να μπει και βαθιά το χέρι στην τσέπη, ώστε να απαλλοτριωθούν οι ήδη χαρακτηρισμένοι χώροι, να εξασφαλιστούν νέοι με σύγχρονες προδιαγραφές (κλειστό γυμναστήριο, σύγχρονες αίθουσες) προτού φτάσουμε στο αδιέξοδο να χτίσουμε όλους τους υπάρχοντες προαύλιους χώρους.

Κοινόχρηστος : που είναι σε κοινή χρήση, που τον χρησιμοποιούν πολλοί

Κοινωφελής : που είναι ωφέλιμος για το κοινωνικό σύνολο, που εξυπηρετεί τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου